Fot.Bogusław Świerzowski / InfoKraków24
Wczoraj ( 27 sierpnia ) uroczyście odsłonięto popiersie twórcy harcerstwa w Polsce Andrzeja Małkowskiego, stanęło ono w Parku im. dr. H. Jordana w Krakowie. Uroczystość odsłonięcia odbyła się w ramach trwającego w Krakowie, Jubileuszowego Zlotu Stulecia Harcerstwa „Całym życiem – przygoda XXI”.
Uczestnikami zlotu jest młodzież harcerska i skautowa z pięciu organizacji ? Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie, Harcerstwo Polskie na Ukrainie, Stowarzyszenie Harcerskie oraz Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego ?Zawisza? FSE ? Skauci Europy. Na Zlocie pojawili się również goście z zaprzyjaźnionych organizacji skautowych i harcerskich działających poza granicami Kraju, członkowie dawnych Kręgów Instruktorów Harcerskich imienia Andrzeja Małkowskiego, założyciele Niezależnego Ruchu Harcerskiego, weterani Szarych Szeregów i Hufców Polskich oraz przyjaciele i sympatycy harcerstwa.
Odsłonięcia popiersia dokonały wnuczka Andrzeja Małkowskiego phm. Krystyna Małkowska-Żaba oraz córka prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego, hm. Jagoda Kaczorowska – przedstawicielki Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju. Fundatorem żeźby jest Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej. Twórcą popiersia Małkowskiego jest Maciej Zychowicz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zajmujący się rzeźbą, medalierstwem, rysunkiem i malarstwem.
W niedzielę (28 sierpnia) – ostatnim dniu zlotu – ok. 2 tys. harcerzy ze sztandarami swoich drużyn, hufców i chorągwi przemaszeruje spod Barbakanu pod Wawel. Defiladę będą odbierać goście honorowi zlotu, w tym Prezydent Bronisław Komorowski z żoną, a także Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski.
Andrzej Juliusz Małkowski ur. 31 października 1888 w Trębkach k. Gostynina, zm. 15/16 stycznia 1919 – jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych.
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych i żołnierskich. Uczył się w Warszawie, Tarnowie, Krakowie i Lwowie, gdzie w 1906 roku w VI Szkole Realnej uzyskał świadectwo dojrzałości. Był współzałożycielem abstynenckiej organizacji uczniów krakowskich „Młodzież”. W 1908 roku rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W kwietniu 1910 roku przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, którego nie ukończył. Był członkiem Zarządu Głównego „Eleuterii” – federacji związków abstynenckich. Należał do „Eleusis”, „Zarzewia”, „Sokoła”.
W listopadzie 1909 roku otrzymał do przetłumaczenia (za karę) klasyczny podręcznik twórcy skautingu Roberta Baden-Powella „Scouting for Boys” („Skauting dla chłopców”). Po zapoznaniu się z jego treścią Małkowski stał się entuzjastą i propagatorem skautingu na ziemiach polskich.
W czasie pierwszego kursu skautowego 20 marca-21 maja 1911 omawiał poszczególne rozdziały przygotowywanego przez siebie podręcznika. W okresie od kwietnia do lipca 1911 ukazywała się arkuszami jego praca „Scouting jako system wychowania młodzieży” – pierwsza polska książka o skautingu. Małkowski wszedł w skład pierwszej Komendy Skautowej, następnie Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W październiku 1911 rozpoczął wydawanie „Skauta”, który wkrótce zdobył niezwykłą poczytność. Małkowski traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia młodzieży. W marcu 1912 roku wyjechał do Londynu w celu zebrania materiału do nowego wydania swej książki. Po powrocie został odsunięty od pracy w „Skaucie” i Naczelnej Komendzie Skautowej. W 1913 roku zorganizował wycieczkę skautową na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Birmingham w Anglii, gdzie nad polskim obozem powiewała flaga z białym orłem na amarantowym tle i używano nazwy kraju wymazanego z mapy świata. Za wybitne zasługi Małkowski otrzymał od Roberta Baden Powella skautowy medal „Za zasługi”.
W czerwcu 1913 roku Małkowski przeniósł się do Zakopanego, gdzie wziął ślub z Olgą Drahonowską. Rozwijał tam ożywioną działalność, tworząc silny, niezależny ośrodek harcerski. Wraz z wybuchem wojny wstąpił na krótko do Legionów Polskich. Brał udział w pierwszych walkach, lecz zależność tych formacji od zaborcy austriackiego spowodowała jego wystąpienie. W wyniku próby utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej Podhalańskiej musiał opuścić Zakopane. Udał się do Anglii, a potem do Stanów Zjednoczonych, gdzie zakładał polskie drużyny skautowe wśród wychodźstwa. Od września 1915 do września 1916 roku pełnił funkcję skautmistrza związkowego w Związku Sokołów Polskich w Ameryce. Próbował zorganizować z „Sokołów” Legion Polski do walki z Niemcami. Wobec braku poparcia ze strony władz związku przybył do Kanady, gdzie wstąpił w grudniu 1916 roku do wojska. W styczniu 1917 roku wraz z grupą „Sokołów” został przyjęty do Wojskowej Szkoły Piechoty, którą ukończył w kwietniu tego samego roku. Następnie służył w armii kanadyjskiej, walczył na froncie we Francji. W listopadzie 1918 roku został przeniesiony do armii gen. Józefa Hallera. Wysłany w misji wojskowej do polskich oddziałów w Odessie do generała Lucjana Żeligowskiego, zginął w nocy 15/16 stycznia 1919 roku w wyniku zatonięcia statku, którym płynął.
Po tragicznej śmierci Andrzeja, jego żona Olga Drahonowska-Małkowska nadal propagowała ideę skautingu w Wielkiej Brytanii i w Polsce. W emigracyjnym harcerstwie działał też ich jedyny syn Lutyk Małkowski, a potem wnuczka Krystyna (oboje mieszkający na stałe w Wielkiej Brytanii).
