Na inaugurację Festiwalu Misteria Paschalia, przy świetle kamer prestiżowej francuskiej telewizji Mezzo, twórcy 14. edycji postanowili złożyć hołd wielkiemu kompozytorowi, ojcu operowego gatunku, mistrzowi madrygałów i popularyzatorowi nowego stylu w muzyce XVII wieku ? Claudio Monteverdiemu, którego 450. rocznicę urodzin obchodzimy w tym roku. Z tej właśnie okazji dyrektor-rezydent tegorocznego Festiwalu, Vincent Dumestre, założyciel i szef artystyczny znamienitej formacji Le Po?me Harmonique, postanowił zaprezentować po raz pierwszy w Polsce muzykę pochodzącą z antologii utworów sakralnych Selva morale e spirituale, wydanej drukiem w 1640 roku.
Swoisty wielki sakralny testament Monteverdiego powstał w momencie, kiedy wenecki mistrz piastował prestiżowe stanowisko maestro di capella przy słynnej bazylice św. Marka, która w XVI i XVII wieku stała się miejscem polichóralnych eksperymentów kilku generacji włoskich kompozytorów.
Vincent Dumestre postanowił wykorzystać gotyckie wnętrze kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej tak, by wyeksponować nie tylko jego walory architektoniczne, ale i akustyczne, ustawiając artystów pod ołtarzem, co, warto zaznaczyć, zdarza się w tym miejscu niezwykle rzadko. Atmosferze wielkotygodniowej zadumy sprzyjało również zredukowane do minimum światło, ograniczające się do rozstawionych w obrębie ołtarza świec oraz lampionów umieszczonych w głębi świątyni. Poza kierowanym przez siebie zespołem Le Po?me Harmonique, złożonym z instrumentów historycznych, Dumestre zaprosił do wykonania koncertu śpiewaków z musicAeterna – debiutujący na festiwalu, niezwykle ceniony syberyjski chór kierowany przez Vitaly’ego Polonsky’ego oraz plejadę znakomitych francuskich solistów, w tym tenora Cyrila Auvity’ego i mezzosopranistkę Evę Za?cik.
Wyjątkowy wieczór w kościele św. Katarzyny rozpoczęły dźwięki instrumentalnej, fanfarowej Toccaty Monteverdiego, otwierającej słynnego Orfeusza. Następnie zabrzmiały: niezwykle rytmiczna i bojowa w charakterze Batalla de Barabaso yerno de Satanas Andrea Falconieriego oraz dwie zestawione ze sobą muzyczne interpretacje psalmu Dixit Dominus ? anonimowa i ta autorstwa weneckiego kapelmistrza. Zespół instrumentalny zaprezentował też pełną uroku taneczną ciacconę Mai non disciolgasi Annibala Gregoriego. To jednak kompozycje Monteverdiego, stanowiące trzon wieczoru, miały największe znaczenie dla muzycznej narracji koncertu. Szczególnie pięknie zabrzmiała przeznaczona na duży zespół wokalny i grupę instrumentów uroczysta Gloria, która powstała jako dziękczynienie za ustąpienie epidemii dżumy, która miała miejsce w Wenecji w 1631 roku. Przejmujący chóralny lament Crucifixus oraz akcentująca kontrast między melodyką recytatywną a kantylenową błagalna Salve Regina, stworzyły razem z Glorią nierozerwalną muzyczną całość. Niezwykle dostojnie zabrzmiała utrzymana w technice polichóralnej instrumentalna Canzona na 12 głosów autorstwa renesansowego weneckiego mistrza i muzycznego poprzednika Monteverdiego ? Giovanniego Gabrielego. Zwieńczeniem wieczoru był rozbudowany obsadowo i zróżnicowany pod względem faktury Monteverdiowski Magnificat. Opracowany przez niego maryjny kantyk jest dowodem na genialną wszechstronność autora Orfeusza. Nic dziwnego, że po takim wykonaniu, pełnym muzycznej kultury, autentyzmu i szacunku do prezentowanego dzieła, publiczność nie chciała pozwolić artystom na zejście ze sceny. Atmosfera sakralnego uniesienia, stworzona przez Dumestre’a i prowadzonych przez niego muzyków, udzieliła się również obecnym w kościele. Po długich owacjach, ku radości wszystkich, zabrzmiały jeszcze dwa utwory z prezentowanego po raz pierwszy w Polsce wielkiego zbioru Monteverdiego. A to przecież dopiero początek muzycznych uniesień, których doświadczać będziemy na Festiwalu.
- edycja Festiwalu Misteria Paschalia potrwa do 17 kwietnia 2017 roku.
