Cracoviae Merenti jest najwyższym odznaczeniem Miasta Krakowa, przyznawanym przez Radę Miasta Krakowa na wniosek Komisji Medalu, w uznaniu szczególnych zasług dla naszego miasta. W środę 12 kwietnia Rada Miasta Krakowa zdecydowała o przyznaniu Medali dla trzech krakowskich instytucji: Studenckiego Komitetu Solidarności i Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego ? brązowe, oraz Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa ? srebrny.
Laureat srebrnego medalu ? Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa ? to instytucja, która od 120 lat oddana jest misji ochrony i propagowania zarówno materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa historycznego Krakowa. Towarzystwo zostało powołane do życia w 1896 roku z inicjatywy dyrektora Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa prof. Stanisława Krzyżanowskiego. Jako główne cele działania Towarzystwa zapisano wtedy poznawanie dziejowej przeszłości Krakowa i jego okolic oraz budzenie poszanowania dla pamiątek i zabytków miasta wśród jego mieszkańców. Założenia zawarte w statucie nieprzerwanie realizowane są przez 120 lat działalności i przez ten czas niezmiennie Towarzystwo zrzesza wybitne osobistości krakowskiego środowiska naukowego. Chlubna działalność Towarzystwa wniosła trudny do przecenienia wkład w rozwój miasta i wzbogacanie jego tradycji.
Studencki Komitet Solidarności, który odznaczony zostanie brązowym medalem Cracoviae Merenti, został powołany do życia 15 maja 1977 roku. Bezpośrednią przyczyną jego powstania była tragiczna śmierć, w niewyjaśnionych okolicznościach, studenta filologii polskiej i filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego Stanisława Pyjasa, współpracownika Komitetu Obrony Robotników (KOR). Celem utworzenia Komitetu było zainicjowanie prac nad utworzeniem autentycznej i niezależnej organizacji studenckiej, pierwszej tego rodzaju organizacji w Europie Wschodniej. Ruch zainicjowany w Krakowie rozpowszechnił się na cały kraj, a Komitet włączył się w działalność opozycyjną. Obecnie pamięć o dokonaniach Studenckiego Komitetu Solidarności pielęgnowana jest przez Stowarzyszenie Maj ’77, spadkobiercę tradycji i idei SKS podejmowanych w imię obrony wolności i swobód obywatelskich.
Z kolei Towarzystwo Lekarskie Krakowskie należy do najstarszych lekarskich stowarzyszeń naukowych, zawiązanych na świecie ? powstało w 1866 roku. Od samego początku było nie tylko organizacją zawodową lekarzy, ale stawiało sobie też za cel krzewienie patriotyzmu i odzyskanie niepodległości przez Polskę. Od 1951 roku stanowi Oddział Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, zachowując pełną autonomię. Krakowskie Towarzystwo organizuje konferencje, sympozja naukowe, spotkania poświęcone przypominaniu wybitnych postaci polskiej medycyny, prowadzi również działalność wydawniczą, a także koła terenowe w Chrzanowie, Gorlicach, Miechowie, Myślenicach, Nowym Sączu, Nowym Targu, Proszowicach, Suchej Beskidzkiej, Wadowicach i Zakopanem. We współpracy z Okręgową Izbą Lekarską w Krakowie, Towarzystwo niesie pomoc lekarzom pochodzenia polskiego na Białorusi i Ukrainie. Ze swoją przebogatą, 150-letnią historią, wybiegając ponad profil jednej specjalizacji medycznej, jest jednym z istotnych punktów na mapie naukowej i kulturalnej Krakowa.
Medal Cracoviae Merenti jest najwyższym odznaczeniem miasta. W 1997 roku Rada Miasta podjęła uchwałę, że złoty medal, przyznany papieżowi Janowi Pawłowi II przez Radę Miasta Krakowa I kadencji, pozostanie jedynym złotym medalem Cracoviae Merenti przyznanym osobie. W roku 1998 dokonano kolejnej zmiany, ustanawiając dodatkową, brązową kategorię. Rada Miasta postanowiła wówczas, że podczas kadencji może wręczyć: jeden złoty (tylko dla instytucji), trzy srebrne oraz sześć brązowych medali. Wyjątkowo w III kadencji, z uwagi na przypadające wielkie jubileusze ?1000-lecie biskupstwa krakowskiego i 600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego ? Rada zadecydowała o przyznaniu dwóch złotych medali.
