110 lat tramwaju elektrycznego w Krakowie ( aktualizacja – fotogaleria )

Dokładnie 110 lat temu, 16 marca 1901 roku, w Krakowie uruchomiono tramwaj elektryczny. Punktualnie o godzinie 9.00 rano Prezydent Miasta Józef Friedlein zaprosił na otwarcie linii całą Radę Miasta oraz wielu gości, którzy po próbnej jeździe mieli obejrzeć urządzenia elektryczne znajdujące się w obiektach przy ul. św. Wawrzyńca. Z tej właśnie okazji w najbliższą sobotę (19 marca) Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne uruchomi specjalną linię tramwajową nr 110.
Linia będzie kursować z Bronowic Małych do Muzeum Inżynierii Miejskiej przy ul. Wawrzyńca i będzie obsługiwana przez jedne z najstarszych wagonów w Polsce: Gracówkę z 1912 roku i Linke Hoffman z 1925 roku. Tramwaje będą odjeżdżać co
godzinę od 11:00 do 15:00 z Muzeum Inżynierii Miejskiej i od 12:00 do 16:00 z Bronowic Małych. Wszystkich chętnych zapraszamy do przejazdu tymi wagonami. Będzie to wyśmienita okazja do tego, aby samemu przekonać się, jak krakowianie podróżowali 100
lat temu.
Osoby, którym nie wystarczy tylko jazda zabytkowym tramwajem, będą mogły zwiedzić wystawę w Muzeum Inżynierii Miejskiej, przygotowaną z okazji 110 roczny uruchomienia tramwaju elektrycznego. Wernisaż wystawy odbył się dziś (16 marca) o godz. 15:00 w dawnej zajezdni tramwajowej przy ul. św. Wawrzyńca 15. Wystawę będzie można oglądać do 30 czerwca 2011 roku.

16 III 1901 roku nastąpiło otwarcie dwóch pierwszych linii tramwaju elektrycznego (wąskotorowego; 900 mm) w Krakowie. Założyła go nowo utworzona Krakowska Spółka Tramwajowa (spółka akcyjna). Posiadacze akcji skupiali się głównie w Belgii i w Norymberdze. Zgoda władz państwowych na założenie >>miejskiej kolei elektrycznej<< wymagała przekształcenia prawnego spółki, odtąd mającej siedzibę w Krakowie. Ale przede wszystkim zależało to od miejskich władz samorządowych: to one wydały koncesję na działalność gospodarczą w granicach administracyjnych Krakowa. One też były właścicielem i gospodarzem ulic, po których jeździł dotychczas tramwaj konny, a miał jeździć elektryczny: znacznie cięższy, szybszy ? co wymagało nowych torowisk.
Gmina M. Krakowa postawiła KST twarde warunki. Poprzednicy prawni KST (spółki z kapitałem belgijskim) w typowy sposób zainwestowali w tramwaj konny w Krakowie, po czym skupili się na odcinaniu kuponów od akcji: pierwszą linię tramwaju konnego uruchomiono w 1882, drugą dopiero w 1896 roku. Tym razem zaś gmina jako warunek koncesji ustaliła ze spółką szybki i całościowy program rozwoju sieci tramwajowej: sieć miała objąć pryncypialne ulice i powstać w ciągu najwyżej 2 lat od uruchomienia. Tak się stało: w 1901 roku tramwaj ruszył na dwóch zelektryfikowanych liniach tramwaju konnego, pod koniec 1902 na trzech nowych.
Podobnie jak wprowadzenie omnibusów konnych w 1867 r., tramwajów konnych w 1882, tak uruchomienie tramwaju elektrycznego w 1901 roku stanowiło istotny postęp w procesie unowocześniania i technicyzacji krakowskich służb miejskich, przekładający się na wzrost jakości życia codziennego w mieście. Uruchomienie tramwaju zbiegło się z poprzedzającym go oddaniem do eksploatacji nowoczesnego wodociągu ciśnieniowego w lutym 1901 r.
Likwidacja tramwaju wąskotorowego w 1953 roku sprawiła, że uchowało się po nim niewiele pamiątek; np. nie przetrwał się ani jeden z wagonów, a do najcenniejszych należy ówczesna pieczęć KST. Przetrwał zaś blok zabudowy zaplecza, powstały w 1900 r. wg projektu Karola Knausa. Obejmuje on halę wozowni tramwajowej (w której odbywa się wystawa), warsztaty i d. elektrownię zakładową KST. Obecnie to trzon gminnego MIM, sukcesywnie poddawany odnowie konserwatorskiej, m.in. z udziałem funduszów UE. Korzystając z autentycznego wnętrza, główne zadanie wystawy  polega na wyobrażeniu skali zjawiska, jakim był przed 110 laty tramwaj wąskotorowy w Krakowie, na przedstawieniu jego udziału w kształtowaniu krajobrazu ulicznego oraz oddziaływania na mentalność krakowian.
[nggallery id=53]