Foto: Michał Ramus
W ciągu najbliższych siedmiu dni Kraków po raz kolejny będzie światową stolicą muzyki dawnej. Wszystko za sprawą festiwalu Misteria Paschalia, którego trzynasta edycja startuje już dziś. Będziemy świadkami wielu muzycznych wzruszeń i uniesień: przez krakowskie estrady przewinie się śmietanka artystów kręgu muzyki dawnej. Panie i Panowie, rozpoczynamy jeden z najbardziej rozpoznawalnych festiwali muzyki dawnej w Europie, który będzie towarzyszył nam przed i w trakcie Wielkanocy.
Od manieryzmu po klasycyzm, od chwil cierpienia po chwałę zmartwychwstania, od skupienia Wielkiego Tygodnia po radość Niedzieli Wielkanocnej? Do tego nazwiska wielkich międzynarodowych gwiazd, dobrze już znanych krakowskiej publiczności: Jordi Savall, Fabio Biondi i Ottavio Dantone. Powrócą też zawsze oczekiwani: Rinaldo Alessandrini i Marc Minkowski. W Krakowie zagości po raz pierwszy na festiwalu Lionel Meunier z zespołem Vox Luminis i dumnie wpisująca się w to światowe grono nasza rodzima Capella Cracoviensis. Ich prezentacje dzieł związanych z okresem wielkanocnym tematem i charakterem przypomną, jak ten niezwykły czas przeżywano w XVII i XVIII wieku. Przed nami niezwykły czas, festiwal Misteria Paschalia, dzięki któremu muzyka dawna stała się wizytówką Krakowa.
– Konsekwentnie budowana od lat marka festiwalu Misteria Paschalia jest dziś szeroko dostrzegana nie tylko w Polsce, ale także poza jej granicami. Jego 13. odsłona okazała się dla nas niezwykle szczęśliwa, ponieważ po raz pierwszy program jednego z flagowych krakowskich wydarzeń wzbogaci tak ważne europejskie święto muzyki. Mamy głęboką nadzieję, że okres wielkanocny w naszym mieście, który od lat utożsamiany jest z obecnością wybitnych artystów kręgu muzyki dawnej, od tegorocznej edycji festiwalu kojarzony będzie również z obchodami Europejskiego Dnia Muzyki Dawnej ? mówi Izabela Helbin, dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego.
21 marca, w dniu Europejskiego Dnia Muzyki Dawnej, w rocznicę urodzin Jana Sebastiana Bacha, pierwszego dnia wiosny ? zainaugurujemy festiwal jednym z najbardziej wyjątkowych utworów muzyki dawnej: zabrzmi ?Siedem ostatnich słów? Josepha Haydna. Na scenie wystąpi uwielbiany przez krakowską publiczność Jordi Savall. Stały gość festiwalu zaprezentuje się w wyjątkowej roli przewodnika po uchwyconych przez Haydna tajemnicach, prowadząc swoją orkiestrę Le Concert des Nations. Solowo na wiolonczeli zagra węgierski artysta Balázs Máté.
Drugiego dnia festiwalu, 22 marca usłyszymy arcydzieło włoskiej muzyki wokalnej, które wykonają w Filharmonii Krakowskiej znakomici artyści, m.in. Sonia Prina (Kain, alt), Monica Piccinini (Abel, sopran), Roberta Invernizzi (Ewa, sopran), Carlo Allemano (Adam, tenor) i orkiestra Concerto Italiano, którą poprowadzi znakomity Rinaldo Alessandrini.
– Jedna z najbardziej znanych historii na świecie, historia pierwszego morderstwa stała się kanwą opery skomponowanej dla Kościoła. Zarówno libretto, jak i muzyka posiadają wszystkie elementy typowe dla opery. Dzieło opowiada historię pierwszej ludzkiej tragedii ? utraty dwóch synów, w której jeden zginął zamordowany przez swego brata, drugi zaś został ukarany za swój zbrodniczy czyn ? opowiada Rinaldo Alessandrini.
Z myślą o Ciemnej Jutrzni Carlo Gesualdo skomponował swoje ?Tenebrae Responsoria?, cykl dziewięciu madrygałów a cappella, relacjonujących wydarzenia Męki Pańskiej. Muzykę jednego z najsłynniejszych twórców włoskiego manieryzmu, pełną dysonansów, śmiałych współbrzmień i silnych kontrastów tempa, 23 marca w kościele św. Katarzyny zaprezentuje odnosząca międzynarodowe sukcesy Capella Cracoviensis pod batutą Jana Tomasza Adamusa.
– Sztuka to nieświadomy, niekontrolowany, niezafałszowany wyraz ducha epoki. Internet odkrywa nieoczekiwaną prawdę o miejscu muzyki sakralnej w dzisiejszej rzeczywistości. Okazuje się, że to ona przetrwała. W przeciwieństwie do tego, czemu służyła. Gdy do wyszukiwarki internetowej wpiszemy incipit łacińskiego tekstu liturgicznego, otrzymamy niemal wyłącznie wyniki dotyczące muzyki ? arcydzieł kompozytorów dawnych epok. Odniesień do współczesnego życia religijnego jest bardzo mało. A więc Carlo Gesualdo da Venosa i jego Responsoria ? współczesne sacrum ? mówi Jan Tomasz Adamus, dyrektor Capelli Cracoviensis.
W Wielki Czwartek, 24 marca w Filharmonii Krakowskiej melomani będą mogli usłyszeć jedyne zachowane duże dzieło oratoryjne Michele?a Falco. Niestrudzony badacz archiwów, wybitny dyrygent i skrzypek Fabio Biondi pokieruje gronem solistów i orkiestrą Europa Galante. Muzycy z wirtuozerią i wyobraźnią zaprezentują ?Oratorium o św. Antonim?.
25 marca, w Wielki Piątek usłyszymy jedną z najsłynniejszych mszy żałobnych w historii muzyki, ?Requiem? Mozarta, ale w zupełnie nowatorskiej wersji, którą zaproponują festiwalowej publiczności Marc Minkowski, soliści, orkiestra Le Musiciens du Louvre i występujący po raz pierwszy na festiwalu Cor de Cambra del Palau de la Música Catalana. W Centrum Kongresowym ICE Kraków zabrzmi dzieło dobrze znane ? a jednak całkiem inne; całkiem inne ? a wciąż genialne.
Cykl siedmiu kantat Dietricha Buxtehudego, najważniejszy zbiór muzyki wokalnej tego kompozytora, który ocalał do czasów współczesnych, daje świadectwo XVII-wiecznej surowej duchowości luterańskiej. Nie znajdziemy tu gwałtownych emocji Pasji: sądu Piłata, drogi na Golgotę i krzyczących tłumów. Stajemy samotni pod krzyżem, kontemplując cierpienie Chrystusa ? rany na jego stopach i dłoniach, przebity bok, zamierające serce, twarz spływającą krwią? Ta muzyka Północy, skupiona, powściągliwa, tak daleka od włoskiej ekspresji i do głębi przejmująca zabrzmi 26 marca w niezwykłej scenerii kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli Wieliczka, gdzie wystąpi debiutujący na festiwalu zespół Vox Luminis prowadzony przez Lionela Meuniera.
Wielkanoc świętować będziemy natomiast w angielskim stylu ? przy dźwiękach oratorium ?Baltazar? (?Belshazzar?) George?a Friderica Handla, które przez lata pozostawało w cieniu ?Mesjasza?, choć dorównuje mu kompozytorskim kunsztem. W finale 13. edycji festiwalu Misteria Paschalia włoscy muzycy ? Ottavio Dantone i jego orkiestra Accademia Bizantina ? zaprezentują jedno z ostatnich arcydzieł Handla. Wybitnym artystom towarzyszyć będzie ? nie po raz pierwszy ? doskonały chór Capelli Cracoviensis, oraz soliści: Thomas Walker ? tenor, Rosemary Joshua ? sopran, Filippo Mineccia ? kontratenor, Delphine Galou ? alt oraz Andreas Wolf ? bas.
– Pracując z moją orkiestrą próbuję w pierwszej kolejności zrozumieć język, muzyczne słownictwo, zapisane według niepisanych reguł, dzięki którym uczymy się pięknej kompozycji, smaku oraz ekspresji, a także tego, co przekazujemy publiczności naszym stylem, naszą osobowością ? mówi Ottavio Dantone. – Po ponad dwudziestu latach, które spędziłem z zespołem Accademia Bizantina, moja chęć poszukiwania i doświadczania jedynie wzrosła, a godzenie się z rezultatem tych poszukiwań przychodzi mi znacznie łatwiej i bardziej intuicyjnie. Wszyscy znamy i mówimy jednym językiem, językiem starożytnych emocji łączących się z nowymi, nietkniętych i autentycznych, które do dziś pozostały niezmienione ? chcemy pokazać to wszystko naszym słuchaczom ? dodaje.
