Miasto podsumowuje kolejny rok działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. Ile czynnych palenisk znajduje się w Krakowie? Jakie wnioski płyną z kontroli przestrzegania zakazu stosowania paliw stałych? Ile nowych instalacji odnawialnych źródeł energii powstało w mieście dzięki dofinansowaniom z miejskiego programu?
– Chociaż w Krakowie już od ponad roku obowiązuje zakaz stosowania węgla i drewna, często otrzymujemy pytania o to, ile czynnych palenisk wciąż znajduje się na terenie miasta. Odpowiedź na to pytanie dają nam wyniki kontroli przestrzegania uchwały antysmogowej – mówi Jan Urbańczyk, dyrektor Wydziału ds. Jakości Powietrza UMK.
W trwającym sezonie grzewczym w okresie od września do grudnia 2020 r. przeprowadzono ponad 1000 kontroli przestrzegania zakazu używania paliw stałych. Z danych zebranych przez Wydział wynika że stwierdzono 34 wykroczenia, nałożono 10 mandatów karnych na łączną kwotę 1,6 tys. zł, sporządzono 15 notatek pod wniosek do sądu o ukaranie sprawcy oraz w dziewięciu przypadkach pouczono sprawcę. Pozostałe kontrole nie wykazały nieprawidłowości.
Dla porównania, w sezonie grzewczym 2019/2020 (od września do marca) przeprowadzono ponad 7 tys. kontroli. Efektem tych działań było stwierdzenie 368 wykroczeń. Nałożono 92 mandaty na łączną kwotę 23,5 tys. zł, sporządzono 267 notatek pod wniosek do sądu o ukaranie sprawcy oraz w dziewięciu przypadkach pouczono sprawcę. Na podstawie tych danych można wysnuć wniosek, że wykroczenia w zakresie nieprzestrzegania zakazu stosowania paliw stałych w instalacjach grzewczych w Krakowie mogą dotyczyć kilkuset przypadków w sezonie grzewczym.
Spadek liczby czynnych palenisk węglowych w 2020 r. nastąpił nie tylko w wyniku systematycznie prowadzonych kontroli, ale możliwy był również m.in. dzięki dotacjom z Programu likwidacji instalacji grzewczych – 22 źródła niskiej emisji zostały zastąpione źródłami proekologicznymi oraz Programu rozwoju odnawialnych źródeł energii – dzięki realizacji inwestycji z zakresu OZE zdemontowano 128 źródeł na paliwo stałe.
Przyjęty w 2020 r. nowy program dotacyjny – Program rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarze Gminy Miejskiej Kraków (PROZE) – ma na celu zmniejszenie szkodliwego oddziaływania energetyki na środowisko naturalne, głównie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji i jednoczesne wprowadzenie alternatywy dla tradycyjnych nieodnawialnych nośników energii poprzez rozpowszechnienie użytkowania Odnawialnych Źródeł Energii.
– Zainteresowanie programem było ogromne – przyznaje dyrektor Jan Urbańczyk – mimo krótkiego, miesięcznego naboru do wydziału wpłynęło blisko 1900 wniosków, o wartości ponad 29 mln złotych. To niemal trzykrotnie więcej niż zarezerwowane na realizację programu 11 mln złotych, co świadczy o chęci stosowania nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz racjonalnego zarządzania energią przez krakowian.
W ramach realizacji programu w 2020 roku zostały wykonane 692 instalacje OZE, w tym: 129 powietrznych pomp ciepła, dwie pompy ciepła gruntowe, 553 instalacje fotowoltaiczne oraz osiem instalacji kolektorów słonecznych. Łączna kwota dotacji przekazana na realizację PROZE to 10 309 316,70 zł.
Program rozwoju odnawialnych źródeł energii umożliwił, po raz pierwszy, uzyskanie dotacji do instalacji fotowoltaicznych i to właśnie one cieszyły się największym zainteresowaniem, aż 1300 spośród wniosków w programie dotyczyło właśnie dofinansowania do paneli fotowoltaicznych. Z posiadanych przez gminę informacji wynika, że liczba nowych mikroinstalacji fotowoltaicznych w Krakowie rośnie w rekordowym tempie.
Od 2014 roku na obszarze miasta podłączono 3585 mikroinstalacji fotowoltaicznych, z czego 2456 (aż 68,5 proc.) tylko w 2020 roku. Mikroinstalacje fotowoltaiczne wykonane ze wsparciem finansowym pochodzącym z PROZE (553 instalacje) stanowiły 22,5 proc. wszystkich powstałych w ubiegłym roku w Krakowie.
Liczba instalacji PV podłączonych na obszarze GMK – na podstawie danych Tauron Dystrybucja SA.
Montowanie ogniw fotowoltaicznych przynosi szereg korzyści, m.in. uniezależnienie od podwyżek cen prądu, co może być kluczowym elementem wpływającym na poprawę sytuacji finansowej gospodarstw domowych w Krakowie. Miasto wspiera i umożliwia mieszkańcom bycie prosumentami, czyli jednocześnie producentami i konsumentami energii elektrycznej. Dzięki systemowi opustu, czyli bezgotówkowemu rozliczeniu energii elektrycznej, nadwyżkę wyprodukowanej energii można przekazać do sieci energetycznej, a następnie odebrać w czasie zwiększonego zapotrzebowania np. w zimie. Inną zaletą fotowoltaiki jest wytwarzanie energii elektrycznej z darmowej, odnawialnej energii słonecznej w sposób bezemisyjny. Wszystko to, wpływa na rosnące zainteresowanie fotowoltaiką, co w efekcie przynosi również wymierny efekt ekologiczny.
W ubiegłym roku Gmina Miejska Kraków wypłaciła 4 435 916,06 zł na dotacje w ramach, znanego już mieszkańcom Krakowa, Programu termomodernizacji budynków jednorodzinnych dla Miasta Krakowa. Dzięki temu w 115 budynkach na terenie Krakowa wykonane zostały prace termomodernizacyjne, wpływające na poprawę efektywności energetycznej tych nieruchomości i przyczyniające się do obniżenia kosztów za ogrzewanie budynków, w wyniku zmniejszonego zapotrzebowania na energię.
W 2021 r. kontynuowany będzie Program termomodernizacji budynków jednorodzinnych dla Miasta Krakowa oraz Program rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarze Gminy Miejskiej Kraków. Środki zarezerwowane na ten cel w budżecie miasta to, odpowiednio, 1 mln zł i 4 mln zł. Nabory do programów planowane są na przełomie I i II kwartału bieżącego roku.
